‘MİNARE GÖLGESİ’ Engin ERGÖNÜLTAŞ

Büyük bir çizer olan Engin ERGÖNÜLTAŞ, bu ilk romanının üzerinde tam beş yıl çalışmış. Yazar, bu eserini, evin en karanlık bölümü olan mutfakta ve mum ışığında yazmış. Bu beş yıl boyunca sadece romanla ilgilenmiş, başka hiçbir şey düşünmemiş, hiçbir işte çalışmamış. Romanı okumadan önce yazar ve eser hakkında herhangi bir fikrim yoktu. Kitabın kapağı biraz ipucu verse de… Kitabın kapağını Ara Güler’in siyah beyaz bir fotoğrafı süslüyor. Balat taraflarında eski bir mahallenin avlusunda çekişmiş oldukça etkileyici bir fotoğraf. Roman da tıpkı bu fotoğraftaki gibi İstanbul’un Haliç kıyısında, mezarlık ile surlar arasında saklı kalmış kendi halinde, eski ve yoksul bir mahallesinde geçiyor. Eski desek de belki de zamansız bir mahalle burası. “Mahalle, sabah olur olmaz, külleri karıştırılıp canlandırılan, tam sönmemiş bir tandır gibi yeniden harlanmıştı.” (s:290) Romana adını veren deyim romanda şöyle bir anda vücut buluyor ; evinden kaçıp mahallenin minaresine saklanan ve günlerce şerefede yatıp kalkan bir çocuğun güneş batarken minare ile birlikte gölgesinin bir evin karşı duvarına yansıma anı. Eski bir deyim olan “Davul tozu, minare gölgesi” , “bir varlık bir yokluğu” anlatan, muğlaklık içeren, hatta biraz da ürperti hissi veren bir deyim. Zengüle Hanım Mahallesi de böyle bir varmış bir yokmuş misali masalsı biraz da ürperti veren bir yer. “Her şeyini kaybetmiş bir insanın ürkütücü gücünü kuşanmış gibiydiler. Baktıklarında, erkekler “bana bulaşmasın” diye gözlerini kaçırıyorlardı. (s:71) Roman, insan meselelerini anlatıyor. Yazar bir röportajda bundan şöyle bahsetmiş; “Meselesi olmayan ve insanların meseleleri ile doğrudan kan bağı olmayan bir kişi roman yazamaz” demiş. Meseleyi anlatmak için de o duyguları gerçekten önce yazarın hissetmesinin gerekliliğinden bahsetmiş. Bir duyguyu kelimelere dökmek için defalarca onu yaşamalısınız, Bir köpeğin açlığını ve soğuktan üşümesini bile ancak o köpeğin içine girerek anlatabilirsiniz demiş. Çünkü kelimelere dökünce pek çok şey anlam yitiriyor. Sahici anlatım için önce o duyguyu yazarın hissetmesi gereklidir, diye vurgulamış. Romanda geçen karakterler ya da olaylardan bahsetmeyeceğim. Bu romanın en güçlü yönü, betimlemeler ve okura hissettirdiği duygular. “Sanki aynı raylar üzerinden gidip geri gelen bir tramvay gibi aynı şekilde, yolun aynı kenarından, yine aynı hızla yürüyüp, çıktığı kapıdan gerisingeri evine girdi.” (s:169) Romanı düşününce aklıma, gri soğuk bir havada yerde erimeye yüz tutmuş karlar, bacalardan tüten kasvetli dumanlar, ahşap köhne binalar arasında seyyar satıcılar, işe sabahın köründe giden işçiler, ile sokak ortasında sohbet eden kadınlar ve etrafı saran çocuk sesleri gelir. Herkesin kendi halinde yaşantısının içinde diğer yandan birbirlerini kolladıkları da gelir. “Halinde, tavrında insana iyi gelen, insanı teselli eden bir şey vardı. Ne söylediğiyle de ilgili değil gibiydi bu etki. Sanki, ‘üzülme’ yerine ‘üzül’ de dese de hiçbir şey değişmeyecek” (s:80) Aynı sokakta oturan ve birbirine benzermiş gibi duran insanların meselelerinin aslında ne kadar da farklı farklı olduğu gelir. Sakin görüntüsünün gerisinde, derin muğlaklıklar taşıyan bir dünya gelir. Minare Gölgesi, yazarın emeğinin karşılığını fazlasıyla hak eden büyük bir eser. Romanı okumaya başlarken bir hırka ya da bir battaniye almak gerekebilir; zira Zengüle Hacı mahallesinde gecen o soğuk kış günlerini okurken, ayazın insanın içini ürpertişi, sokak aralarından süzülen o sert rüzgarların insanın yüzüne vuruşu fazlasıyla hissedilmektedir. Saygılarımla, ‘MİNARE GÖLGESİ’ Engin ERGÖNÜLTAŞ İletişim Yayınları Roman / 367 Sayfa